Familieopstellingen


Familieopstellingen en systemisch werk

Een familieopstelling geeft inzicht in jouw positie in het gezin. Wat is er in het gezin van herkomst gaande geweest. Of wat speelt er in je huidige gezin?

Er zijn twee soorten familieopstellingen. Je huidige situatie of die van vroeger. Wat opgesteld wordt hangt dus af van de vraag die je hebt. 

Heeft je vraag te maken met het gezin waarin je bent grootgebracht? Representanten worden opgesteld om je familieleden te vertegenwoordigen. Daardoor ontstaat energie in de opstelling. Deze energie ervaren de representanten als sensaties van de persoon die zij vertegenwoordigen. Hierdoor kan de vraagsteller duidelijk krijgen wat zich werkelijk heeft voorgedaan.

De techniek van familieopstellingen kan ook in een individuele sessie gebruikt worden. Die kan gaan over gevoelens, gedrag of een terugkerend thema.

Hoe gaat een opstelling in zijn werk?

Je komt in een rustige ruimte waarin mensen in een kring kunnen zitten. Hier is een veilige en vertrouwelijke sfeer. Het aantal aanwezigen varieert, meestal van 3 tot maximaal 15. Deze bestaan uit enkele Vraagstellers en meerdere Representanten. Omdat het fijn is als een Vraagsteller keuze heeft uit meerdere personen om de familie te representeren.

De Opsteller begeleid de opstelling. Daarbij gaat de persoon met een vraag naast de Opsteller zitten en schetst in het kort de situatie waaruit de vraag is ontstaan. Hiervoor is het belangrijk dat de Opsteller informatie krijgt over heftige gebeurtenissen in het gezin. Denk bijvoorbeeld aan miskramen, scheiding, ziekte of overlijden van personen in het gezin. Ook gaat het vooral om feiten, het is niet nodig om in te gaan op gevoelens. 

Ook kan het zo zijn dat een overleden persoon nog steeds een belangrijke plek inneemt binnen het gezin. Zo probeert de Opsteller een ‘plaatje’ te krijgen van het gezin of de familie die opgesteld gaat worden. 

Een illustratief voorbeeld

De vraag die ingebracht wordt is “Hoe komt het dat ik geen warme, liefdevolle herinneringen aan mijn jeugd heb?” 

Daarop vraagt de Opsteller om in het kort de gezinssituatie uit te leggen. De vraagsteller is Kees. Hij verteld, aan alle aanwezigen, dat hij uit een groot gezin komt met 5 zussen en 2 broers. Hiervan is de oudste zoon, Johan, op 12 jarige leeftijd vrij plotseling overleden. Na Johan kwamen er 3 meisjes. Kees werd een jaar na de dood van Johan geboren, en na hem nog 2 zusjes. Hun ouders waren eigenlijk altijd aan het werk en bezig om het grote gezin draaiende te houden. Daarbij werd in het gezin niet gesproken over Johan, zijn bestaan werd bijna genegeerd. 

De vraagsteller kiest uit de aanwezigen, mensen uit die de gezinsleden zullen representeren.  Daarmee stelt Kees vader, moeder, zussen en zichzelf in de ruimte op.

Wat gebeurt er?

In de opstelling is vrij snel een intens verdrietige vader te zien en een moeder die bijna niet aanwezig is. Daarnaast staan de kinderen er wat verloren bij en is er weinig onderling contact. Verder gebeurd er weinig in de opstelling. 

De Opsteller brengt nu de overleden zoon Johan in. Die representant gaat op de grond liggen liggen tussen de vader en de moeder. Zodra de overleden zoon in de opstelling komt, breken de vader en de moeder en worden overmand door intens verdriet. Beide knielen bij het overleden kind en laten hun tranen gaan. Hier is duidelijk heel veel onverwerkt verdriet bij beide ouders over hun oudste zoon. 

De kinderen kijken stil naar dit beeld. Waarbij de oudste kinderen, die Johan wel hebben gekend, ook hun tranen laten gaan. Na het uiten van het verdriet kunnen vader en moeder de andere kinderen beter zien. Zo spreekt vader uit dat hun verdriet na het overlijden van Johan, de blijdschap over de geboorte van Kees totaal heeft verdrongen. 

Wat leverde deze opstelling op?

In deze opstelling kwam duidelijk naar voren dat het niet aan Kees zelf lag dat zijn ouders hem onvoldoende aandacht gaven. Het waren de verdrietige omstandigheden die maakten dat de ouders aan het overleven waren. 

Wat voor Kees belangrijk om nu te weten is, dat de gemiste aandacht van beide ouders werd veroorzaakt door verdriet dat geen ruimte liet. Nu kan Kees zijn gemis als kind een plek geven en verder gaan met zijn volwassen leven.

Bij Familieopstellingen heeft elk gezinslid zijn of haar plek. Deze houd die ook voor altijd, ook na overlijden. Dat was in deze opstelling duidelijk te zien. Daarom geeft een familieopstelling goed inzicht in jouw positie in het gezin.

Wil je meer lezen over Familieopstellingen?

Het boek van Bert Hellinger kan ik je aanbevelen:

Literatuur